Waarom er meer aandacht nodig is voor kruisbandblessures bij voetbalsters

In de rubriek Tribunegeluiden draait Voetbalzone de rollen om en krijgt de lezer de kans om een opiniestuk, column of ander interessant artikel over voetbal te publiceren. In deze editie van Tribunegeluiden is het woord aan Tom Bouman, die de risico’s, oorzaken en mogelijke oplossingen van kruisbandblessures in het vrouwenvoetbal belicht.

Door Tom Bouman

Het vrouwenvoetbal groeit in populariteit, en met die groei neemt ook de aandacht voor de sport toe. Zo zitten er sinds twee jaar vrouwelijke spelers in het populaire voetbalspel EAFC, en komt er steeds meer bewustzijn over de blessures waarmee zij kampen. Die extra aandacht kan bijdragen aan het terugdringen van blessures, maar op dat vlak is nog een flinke inhaalslag te maken.

Uit onderzoek blijkt namelijk dat vrouwelijke voetballers vier tot acht keer meer kans op een gescheurde kruisband hebben dan hun mannelijke collega’s. Een zorgwekkende statistiek die relatief weinig aandacht krijgt. “Zo zat in 2022 maar liefst een kwart van de genomineerden voor de Ballon d'Or thuis met een blessure aan de voorste kruisband”, meldt de NOS.

Hoewel er al veel onderzoek is gedaan naar het voorkomen van kruisbandblessures, is pas in recente jaren specifiek gekeken naar vrouwelijke atleten. Om daar verandering in te brengen, is FIFPRO in samenwerking met de Professional Footballers Association (PFA), Nike en Leeds Beckett University gestart met ‘Project ACL’. Dit driejarige onderzoek moet inzicht bieden in hoe blessures aan de voorste kruisband kunnen worden verminderd. De resultaten laten voorlopig nog op zich wachten.

Imago

Waarom vrouwen vaker hun kruisband afscheuren

Waarom hebben vrouwen eigenlijk een veel grotere kans op een kruisbandblessure dan hun mannelijke collega's? Er zijn verschillende factoren die hierin een rol spelen. Om dit beter te begrijpen, sprak ik met fysiotherapeuten van STC Ede, een praktijk die gespecialiseerd is in sportblessures en knieproblemen.

“Wat we weten is dat de knie van de vrouw wat krapper is. Dat betekent dat die kruisband wat meer onder druk staat. Dat is de knie an sich. Het grootste verschil tussen man en vrouw zijn de anatomische verschillen in het bekken, hormonale verschillen en neuromusculaire verschillen. Dat zijn drie belangrijke factoren”, legt Stefan Laurens van STC Ede uit.

Hij vervolgt: “Anatomisch wil zeggen dat de bouw van de vrouw anders is dan van de man. Het bekken is breder en de heupen staan wat naar binnen gedraaid, waardoor de knie al wat meer naar binnen valt. Dat is een van de factoren waardoor de kruisband scheurt: de naar binnen vallende knie. En bij snelheidsmomenten in het voetbal komt die kruisband zo onder druk te staan, dat deze kan knappen”, duidt de fysiotherapeut.

“Neuromusculair betekent eigenlijk dat de aansturing van het zenuwstelsel naar de spieren anders lijkt te werken. Het lijkt erop dat de timing van spieractivatie tijdens snelle bewegingen vaker vertraagd is bij meiden. Hier wordt momenteel nog veel onderzoek naar gedaan”, geeft Laurens aan.

“Hormonale verschillen zorgen ervoor dat de banden en spieren in een bepaalde fase van de menstruatiecyclus zwakker en slapper worden. Dat werkt natuurlijk niet in je voordeel als je een sporter bent; je wilt juist sterke banden hebben. Helaas is daar weinig tegen te doen. Dat is het grote verschil met mannen”, analyseert de fysiotherapeut.

Imago

Onderzoek naar voetbalschoenen

Naast lichamelijke factoren speelt ook het schoeisel een rol. Uit een onderzoek van de European Club Association (ECA) in 2023 bleek dat de meeste voetbalschoenen zijn ontworpen voor mannen, en dan specifiek voor blanke mannen.

Het onderzoek richtte zich op speelsters van verschillende leeftijden en etniciteiten en ontdekte dat vooral niet-blanke vrouwen vaker ongemak ervoeren door hun schoenen. Maar liefst 82 procent van de speelsters gaf aan pijn of ongemak te ervaren bij het dragen van voetbalschoenen.

Sportwetenschapper Dr. Emma Ross vertelde in een podcast van de voetbalnieuwswebsite 90 Min het volgende: “Het verbaast me dat er weinig tot geen specifieke damesschoenen zijn. Merken adverteren hun schoenen als damesschoenen, maar alleen omdat ze tot maat 35/36 gaan, terwijl herenschoenen die maat niet hebben.”

Ross legt het verschil uit. “De schoenen zijn momenteel ontworpen om een zware, sterke man in de grond te houden. Maar als er een lichtere vrouw in staat en ze moeten draaien, is de grip te groot. Dan blijf je vaststaan op het veld.”

De ECA heeft aangegeven dat er nog geen conclusies getrokken kunnen worden en daarom geen oplossingen voorgesteld kunnen worden, aangezien hun onderzoek nog in de beginfase verkeert. Er zijn al wel plannen voor de tweede fase van het project.

Imago

Stoppen met voetbalschoenen zonder veters

Gelukkig zijn er al initiatieven: het Australische merk Ida Sports maakt voetbalschoenen die specifiek gericht zijn op vrouwelijke voetballers. Ook grote merken beginnen in te spelen op de vraag naar betere schoenen voor vrouwen. Zo bracht Nike in 2023 de Phantom Luna uit, een voetbalschoen die, volgens het merk, het resultaat is van meer dan twee jaar onderzoek en testen.

Op basis van feedback van spelers heeft de schoen een strakkere pasvorm rond de enkel en grotere contactzones, zodat deze beter aansluit op de kleinere vrouwelijke voet. Helaas is de prijs wel behoorlijk hoog: de schoen kost namelijk meer dan 300 euro per paar.

Volgens Annuska Fecunda, een specialist op het gebied van voeten, is er ook een tijdelijke oplossing om het ongemak te verlichten. “De voet is eigenlijk een onderbelicht onderwerp. Tegenwoordig zie je steeds vaker sokschoenen, waarbij de veter ontbreekt, wat zorgt voor onvoldoende ondersteuning. Als je dan niet goed in je schoenen staat, is de correctie voor de voet simpelweg te weinig.”

“Die sokschoenen zijn eigenlijk waardeloos”, stelt Fecunda. “Er zit totaal geen steun in, want het is alleen maar een lycra-sokje dat je aan hebt. We moeten terug naar het oorspronkelijke: gewoon goede zolen en veters.”

Getty Images

Te volle speelschema’s vergroten blessurerisico

Een andere belangrijke factor is de extreme belasting van speelsters door het overvolle speelschema. Zowel mannen als vrouwen klagen al langer over de hoeveelheid wedstrijden die ze moeten spelen. Ook de KNVB vindt al een tijdje dat de kalenders in het vrouwenvoetbal té vol zitten.

Begin 2024 kaartte Andries Jonker opnieuw aan dat er simpelweg te veel wedstrijden worden gespeeld. Samen met Nigel de Jong, directeur Topvoetbal bij de KNVB, gaat hij in gesprek met de voetbaltop over de té drukke speelschema's.

De FIFPRO beschikt over een zogenaamd Women’s Player Workload Monitoring Platform, waarop sinds 27 mei 2018 allerlei data wordt verzameld, waaronder het aantal gespeelde wedstrijden. Deze gegevens zijn momenteel bijgehouden tot 31 december 2024.

Wat opvalt, is dat Oranje-international Dominique Janssen in deze periode maar liefst 281 wedstrijden op haar naam heeft staan. Ter vergelijking: het gemiddelde aantal wedstrijden ligt op 177,8. Dit onderstreept de enorme fysieke belasting waaraan topvoetbalsters dagelijks worden blootgesteld.

Spelers zoals Janssen, die ver boven het gemiddelde zitten, lopen daardoor een verhoogd risico op blessures. Langdurige belasting zonder voldoende herstel leidt niet alleen tot spierblessures, zoals aan de adductoren, maar vergroot ook de kans op ernstige blessures zoals kruisbandletsels.

Daarom is het driejarige ‘project ACL’ van FIFPRO, PFA, Nike en de Leeds Beckett University bijzonder interessant om in de gaten te houden. Met dit project hopen ze namelijk concrete maatregelen te ontwikkelen om kruisbandblessures in het vrouwenvoetbal structureel tegen te gaan.

Imago

Zelf schrijfambities of een mooi verhaal dat een groter publiek verdient? Speelt er iets bij jouw club dat je echt kwijt moet of heb je een mooie anekdote over voetbal? Voetbalzone plaatst wekelijks een inzending. Mail jouw verhaal (max. 1500 woorden) naar wessel.antes@footballco.com en wie weet is het binnenkort te lezen op Voetbalzone!