Verdediger ‘beste Roda ooit’ hekelt bijnaam: ‘Vreselijk als ze mij zo noemen’

Voetbalminnend Nederland krijgt vaak hetzelfde menu voorgeschoteld: ‘de grote drie’ en respectievelijke bijgerechten. Daarom neemt Voetbalzone dit seizoen een Kijkje in de Keuken Kampioen Divisie. Met behulp van de archieven en een zorgvuldig geselecteerde clubexpert zetten we de minder bekende Nederlandse clubs in de spotlight. Deze editie biedt een kijkje in de keuken van Roda JC, de club die in 2002 nog bijna in de halve finale van de UEFA Cup stond.

Door Kevin van Buuren

De Trots van het Zuiden hoopt dit seizoen weer een eerste stap te zetten om de glorietijden van weleer terug te halen. In een vorig leven werd het zelfs landskampioen van het Nederlands betaald voetbal, toen nog als Rapid JC. In 1954 komen de officieuze betaald voetbalbond NBVB en de KNVB tot overeenstemming over een gezamenlijke competitie met professionele voetbalclubs. Met name omdat de profclubs makkelijk spelers van de amateurclubs wegkapen. Zodoende fuseren het pas opgerichte Rapid ’54 en het uit 1910 komende Juliana samen tot Rapid Juliana Combinatie, de profclub van Kerkrade.

Aan de andere kant van de regio fuseren de overige clubs Bleijderheide met SV Kerkrade tot Roda Sport. Omdat Rapid JC in 1956 tweede wordt in de regionale 1e klasse C, achter PSV, mag het deelnemen aan de kampioenscompetitie. Een soort play-offs waar de beste regioclubs het uitvechten om kampioen van Nederland te worden. Via die competitie brengt Rapid JC de landstitel naar Kerkrade. Het zou de laatste winnaar via een kampioenscompetitie zijn. Na dit betreffende seizoen verdwijnt de opzet en krijgt de Eredivisie, zoals wij die nu kennen, vorm.

Ten gevolge van de degradatie van Rapid JC uit de nieuwe Eredivisie in 1962, fuseert Kerkrade haar clubs nog één keer. Rapid JC en Roda Sport vormen samen Roda JC, dat begint op het tweede nationale niveau. Wanneer de club in 1973 eindelijk promoveert, manifesteert het zichzelf als een stabiele Eredivisie-club, dat veertig jaar onafgebroken in die competitie zal spelen. In 2002 laat het zich zelfs zien in Europa: Roda JC uit Kerkrade bereikt bijna de kwartfinale van de UEFA Cup. De tegenstander in de achtste finale is het machtige AC Milan. Uit wint Milan met 1-0, waardoor het karwei in San Siro voor het kleine Roda onmogelijk lijkt.

Maar, Kerkrade krijgt hoop. Een voorzet met links van Nigeriaan Garba Lawal zweeft met een grote boog over iedereen heen. Achterin bij de tweede paal staat een ietwat verdwaalde Roda-verdediger. Mark Luijpers volgt de bal, lijkt net te laat, maar kan middels een dropkick toch contact maken met zijn begaafde linkervoet. Snoeihard verdwijnt de bal onderkant lat over de lijn. Roda staat 1-0 voor, in San Siro. “We dachten vanaf het begin dat er iets te halen viel. Zij zetten weinig druk en lieten ons voetballen”, vertelt de oud-verdediger nu tegenover Voetbalzone.

Tweets by RodaJCKerkrade

Uiteindelijk wint Milan, na verlenging, de strafschoppenserie. Luijpers is een van de mannen die faalde, juist toen Milan na twee opeenvolgende missers verslagen leek. “Linkspoot Tom Soetaers nam ‘m voor mij. Hij schoot diagonaal, maar de keeper pakte de bal”, zegt Luijpers. “Dan begint het mentale spelletje. Ik, ook een linkspoot, schoot altijd diagonaal op trainingen, maar dacht: Abbiati zal nu wel vertrouwen hebben in die hoek. Ik koos de andere hoek, maar hij pakte ‘m opnieuw. Dat moment heb ik nog wel eens in mijn hoofd afgespeeld, ja.” Uiteindelijk mist ook Eric van der Luer, waardoor Roda uit het toernooi ligt.

De herinnering aan een sterke prestatie blijft, in een wedstrijd die met enige ophef begon. Nol Hendriks zou kritiek hebben geuit op trainer Georges Leekens, die niet aanvallend genoeg speelde. De textielhandelaar raakt in de jaren tachtig betrokken bij de club, wordt bekend als ‘suikeroom’ en laat dan ook graag zijn mening horen. “Maar, Nol had het beste voor met Roda”, benadrukt Luijpers. “Hij en Theo Pickée waren een twee-eenheid. Nol kon wel eens dingen zeggen en Theo hield hem rustig. Waar zij juist voor zorgden, was een familiegevoel bij de club. Zij zaten er niet om zelf beter te worden, maar wilden de club groter maken.”

En dat lukt. Luijpers is niet alleen bekend van zijn wondergoal. Hij speelt 376 Eredivisie-wedstrijden, verdeeld over zestien seizoenen bij Roda. De linkspoot neemt deel aan drie bekerfinales (in 1992, 1997 en 2000) en wint tijdens de laatste twee edities de enige twee nationale bekers van Roda. Echter verbleken die jaren én het UEFA Cup-avontuur nog bij ‘het beste Roda ooit’, waar Luijpers deel van uitmaakt. Roda eindigt het seizoen 1994/95 als tweede. Alleen het Ajax van Louis van Gaal, dat hetzelfde seizoen ook de Champions League wint, blijkt beter in Nederland.

“Dat jaar klopte alles. Het ging vanzelf”, herinnert Luijpers zich. “We hadden goede trainers met Huub Stevens en Eddy Achterberg. Huub was heel streng, maar ook heel menselijk. Dat vergeet men nog wel eens. Achterberg haalde spelers uit de put waar Huub ze in had gestopt. Het was een heel goed duo.” Vooral de saamhorigheid maakte Roda sterk. “Net voor het seizoen begon kwam Raymond Atteveld erbij. Hij was de sleutel, als stofzuiger voor de driemansverdediging: Ik, Johan de Kok en Ger Senden. Tijjani Babangida rechtsbuiten. Maurice Graef in de spits. Op het middenveld Barry van Galen, die ik de beste speler van Roda ooit vind. Fantastische voetballer. We hebben nog steeds een Whatsapp-groep. De klik was heel groot. We gingen voor elkaar door het vuur en iedere keer dat we het veld opstapten, wisten we dat we gingen winnen.” Uiteindelijk eindigt Roda met 54 punten, 7 minder dan Ajax. "Normaal gesproken werd je daarmee kampioen", denkt Luijpers hardop.

Daarmee was Roda niet alleen een stabiele Eredivisie-club, het was bij vlagen een ware topclub in Nederland. Veertig jaar lang degradeert Roda niet. Totdat de ploeg het seizoen 2013/14 onderaan eindigt. Met een derde plaats in de volgende jaargang promoveert het direct weer, maar Roda is niet meer hetzelfde. Na drie jaar worstelen in de Eredivisie, slaat het noodlot opnieuw toe. Hierna volgen zelfs een dertiende en zeventiende plaats in de Keuken Kampioen Divisie. “Ik weet na de eerste degradatie dat het bovenin rommelig was. Tijdens het seizoen al. Trainers moesten zich bezighouden met randzaken”, vertelt Luijpers. “Als het rommelig is bovenin, dan krijg je dat op het veld ook niet in orde.”

Dat verval begon eerder al, toen Roda in 2002 het Stadion Kaalheide verliet voor het Parkstad Limburg Stadion. Kaalheide werd in 1952 geopend. Voor het opschonen van de bouwplaats werden ex-leden van de NSB ingezet, die daarna terug hun cel in moesten. Op het hoogtepunt paste er 25.000 mensen in Kaalheide. Vanwege veiligheidseisen werd dit vanaf 1989 teruggebracht naar 14.000. “Kaalheide zag er niet uit, maar de sfeer was supergaaf”, vertelt Luijpers, die in beide stadions speelde. "Vooral de onoverdekte staantribune, waar de fanatieke supporters zaten. Het was een bijzondere sfeer, alles was zo verbonden. Na afloop van wedstrijden liepen we in polonaise naar de kantine toe, naar de fans.” Toen het nieuwe stadion kwam, verdween die verbinding. “Er kwam afstand. Dat was destijds niet goed voor de club, om dat te splitsen.”

Nu speelt Roda in het hypermoderne Parkstad Limburg Stadion. Dat biedt plaats aan net geen 20.000 mensen. Een stadion dat thuishoort in de hoogste divisie, echter wil Roda zich eerst weer focussen op de saamhorigheid. “De laatste jaren was Roda zichzelf niet meer. Maar gewoon een club. We willen weer verbinding met de fans. Zij maakten bijvoorbeeld ook de kunstmatige mijnschacht die dient als spelerstunnel. En de bioscoopzaal." Die mijnschacht moet de club herinneren aan waar het om gaat: gezamenlijk hard werken. Daar komt ook de bijnaam de Koempels vandaan, genoemd naar de oude mijnwerkers in de Oostelijke Mijnstreek. Al is niet iedereen daar fan van. “Verschrikkelijk als iemand mij zo noemt”, geef Luijpers aan. “Voetbal is het mooiste beroep ter wereld. Ze moeten hard trainen, maar mogen volgens mij nooit vergeleken worden met echte mijnwerkers. Wat die hebben moeten doorstaan, is onbeschrijflijk.”

Roda moet vooral als club de rust bewaren, wat nu steeds beter lukt. “We hebben een goede groep. Die beseffen dat ze vorig jaar vijftiende zijn geworden. Er zit geen verkeerde jongen bij. Je weet nooit wat er gebeurt, want de puzzel moet ook in elkaar vallen. Maar wij bekijken het wedstrijd voor wedstrijd, dan kunnen we mooi eindigen”, besluit de oud-verdediger, die tegenwoordig fungeert als assistent-trainer van hoofdcoach Bas Sibum. Met de nuchterheid, zonder ambitieuze voorspellingen gaat Roda op jacht naar status- en eerherstel. Ook de suggestieve zin ‘Aan het eind van dit seizoen, is Roda…’, wordt met die mentaliteit afgemaakt door Luijpers: “… nog steeds Roda.”