De ultralinkse fans die een speler het leven zuur maakten: ‘Eerst noemden ze mij een fascist…’

Voetbal is een sport van iconische momenten, onvergetelijke teams en tijdloze legendes. Maar niet elk verhaal haalt de geschiedenisboeken. In Football Chronicles slaat Voetbalzone het boek van de voetballerij open en leest voor uit een van die verborgen kronieken. Dit is het verhaal van de extreemlinkse ultra’s van Rayo Vallecano die ervoor zorgden dat Oekraïense spits Roman Zozulya geen minuut zou spelen voor hun club.

Door Bart Slabbekoorn

Rayo Vallecano is een van de vele voetbalclubs uit Madrid, maar beslist geen doorsnee club. De ultra’s van Rayo staan bekend om hun uitgesproken extreem-linkse overtuigingen. Dat leidde in 2017 tot een flinke rel, toen de club de Oekraïense spits Zozulya op huurbasis overnam van Real Betis. Onder fans ontstond direct ophef: Zozulya zou banden hebben met extreemrechtse groeperingen en werd door de achterban bestempeld als nazi-sympathisant en fascist.

Het stadion van Rayo Vallecano ligt in Vallecas, de grootste wijk van Madrid. Een buurt met een uitgesproken links karakter, waar men traditioneel stemt op progressieve partijen en fel tegenstander was van het regime van Franco. Rayo heeft een sterke band met de lokale gemeenschap en staat bekend om zijn extreemlinkse ultra’s.

Die ideologische overtuiging leidde in 2021 tot een opmerkelijk protest: toen voorzitter Raúl Martín Presa twee kopstukken van de rechtse partij VOX uitnodigde in het stadion, besloten de fans uit protest de tribunes letterlijk schoon te maken. De ultra’s hebben al jaren een moeizame relatie met Presa en oefenen veel invloed uit binnen de club.

Imago

Nazispits

In 2017 maakten de fans hun invloed opnieuw duidelijk. Rayo Vallecano wilde de Oekraïense spits Zozulya huren van Real Betis, maar die beslissing leidde direct tot felle protesten. Zozulya werd door de achterban bestempeld als nazi-aanhanger en fascist, vanwege enkele omstreden foto’s en zijn vermeende steun aan een extreemrechtse groepering in Oekraïne.

Op een van die beelden draagt hij een sjaal met de afbeelding van Stepan Bandera – een uiterst omstreden figuur in de Oekraïense geschiedenis. Zozulya verdedigde zich met de uitleg dat de afbeelding ‘gewoon zijn aandacht had getrokken’ omdat hij vond dat hij fysiek op Bandera leek. Zozulya werd daarnaast aangevallen vanwege een foto waarop hij te zien was in een basketbalshirt met nummer 18, terwijl hij wees naar een scorebord met de uitslag 14-88.

Beide nummers worden vaak geassocieerd met nazi-symboliek: 18 verwijst naar de eerste en achtste letter van het alfabet (A en H), wat staat voor Adolf Hitler, en 88 wordt gezien als een code voor Heil Hitler. Bovendien circuleerde er een foto van Zozulya waarop hij poseren zou met Oekraïense paramilitairen, wat de controverse verder aanwakkerde.

Imago

Protesten

Bij zijn aankomst besloot de huurling een open brief te schrijven aan de aanhang van Rayo Vallecano, waarin hij onder andere ontkende banden te hebben met neonazi-groeperingen. Desondanks was zijn ontvangst allesbehalve hartelijk. Bij zijn eerste training verschenen fans met spandoeken waarop stond: “Vallecas is geen plaats voor nazi’s.” Al snel besloot de club, uit veiligheidsoverwegingen, het huurcontract te verbreken, waarmee de ultra’s hun zin kregen.

Het verhaal tussen Zozulya en Rayo Vallecano was echter nog niet voorbij. Twee jaar later stonden beide partijen weer tegenover elkaar, maar nu speelde de spits voor Albacete. Het was de eerste keer sinds zijn vertrek dat Zozulya terugkeerde naar Vallecas, en de fans waren hem duidelijk niet vergeten. "Zozulya is een f**king nazi" galmde het vanaf de tribunes. Kort voor rust besloot de scheidsrechter het spel tijdelijk stil te leggen, zodat via de speakers een oproep kon worden gedaan om de beledigingen te stoppen.

Imago

‘Binnenkort zullen ze zeggen dat ik een homo ben’

Het spel werd hervat, maar toen beide teams de kleedkamer in gingen voor de rust, bleef het stil. Een kwartier later meldde het lokale radiostation Cadena Ser dat de directies van Albacete en Rayo Vallecano gezamenlijk hadden besloten de tweede helft niet te spelen, uit protest tegen het gezang.

Volgens het verhaal van de club was Zozulya radeloos en zou hij zelfs in de kleedkamer hebben gehuild. Pas enkele maanden later, na de corona-onderbreking, werd de tweede helft uiteindelijk gespeeld. Van de fans had Zozulya geen last in het stadion, aangezien zij door de coronacrisis niet aanwezig mochten zijn. Desondanks hadden ze een spandoek opgehangen met beledigende teksten voor de Oekraïner.

Na zijn tijd bij Albacete speelde Zozulya nog voor Fuenlabrada, voordat hij zijn carrière in 2023 afsloot bij de Spaanse laagvlieger Rayo Majadahonda. Zijn tijd bij Rayo Vallecano, met alle controverse die daarbij kwam, blijft een markant hoofdstuk in zijn loopbaan.

Zozulya heeft vaak aangegeven zich niet begrepen te voelen door de kritiek op zijn persoon. “Eerst noemde ze mij een fascist, toen een nazi en onlangs noemden ze me zelfs een racist en communist”, zei hij in een van zijn zeldzame reacties op de situatie. “Binnenkort zullen ze zeggen dat ik een homo ben. Het zou me niet verbazen”, sloot de voormalig international van Oekraïne af in gesprek met GOAL.

Imago