De doelman die verkozen werd boven Buffon, maar uiteindelijk pizzabakker werd

Bij het horen van de naam van Angelo Pagotto gaat bij het overgrote deel van de supporters niet direct een belletje rinkelen. Had je het een Italiaanse voetbalsupporter zo’n dertig jaar geleden gevraagd en hij kwam superlatieven tekort. Pagotto was ooit hét veelbelovende keeperstalent van Italië, boven Gianluigi Buffon. Maar waar laatstgenoemde een carrière van 28 jaar doorliep, stond de andere sluitpost niet veel later in een Duitse pizzeria. Voetbalzone duikt in het verhaal van de doldrieste Pagotto.

Door Jasper Keuper

We spreken 31 mei 1996. Estadi Olímpic de Montjuïc in Barcelona is het decor van de ontknoping van het Europees Kampioenschap Onder 21 jaar tussen gastland Spanje en Italië. 34.000 toeschouwers zien hoe toekomstige toppers hard aan de weg timmeren om het mondiale speelveld te bestormen. Raúl González, Fernando Morientes, Alessandro Del Piero, Fabio Cannavaro, Alessandro Nesta en Gianluigi Buffon, zo maar wat namen op het wedstrijdformulier die het heel ver weten te schoppen in het ‘grote mannenvoetbal'.

Iedere individu werkt in teambelang, maar weet ook dat dit het moment is om internationaal de schijnwerpers op zich gericht te krijgen. Laatstgenoemde van het rijtje wordt gedurende het toernooi en de kwalificatie op de bank gehouden door de relatief onbekende en vier jaar oudere Pagotto, die onder bondscoach Cesare Maldini de voorkeur geniet.

De Italianen bereiken het hoofdtoernooi door in de kwalificatiepoule Oekraïne, Slovenië, Kroatië, Litouwen en Estland onder zich te houden. De openingswedstrijd in Spanje eindigt in mineur, daar met 1-0 wordt verloren van Portugal. De terugwedstrijd wordt vervolgens met 2-0 gewonnen, waardoor Pagotto en zijn teamgenoten doorstoten naar de halve finale. Frankrijk is de tegenstander en Italië mag zich geen enkele fout veroorloven, daar de confrontatie nu maar over één wedstrijd gaat. Vier minuten na rust breekt toekomstig AS Roma-vedette Francesco Totti de ban. Pagotto weet opnieuw de nul te houden en bereikt de finale.

Pagotto, die op dat moment uitkomt voor Sampdoria in de Serie A, ziet hoe Totti in de openingsfase een vrije trap via het been van een Spanjaard binnen schiet. Vlak voor rust moet de doelman echter zijn tweede tegengoal van de eindronde incasseren. Raúl voelt zich kennelijk geprikkeld door Totti en besluit prompt zelf ook een vrije trap in de bovenhoek te krullen. De doelman van 1,84 meter komt te kort, al was hij ook geklopt als hij tien centimeter langer was geweest. De landen ontlopen elkaar nauwelijks en de wedstrijd loopt uit op strafschoppen. Het moment voor keepers om zich te onderscheiden.

Pagotto pakt zijn moment in volle glorie. De eerste pingel van de Spanjaarden, genomen door Iván de la Peña, wordt direct gekeerd door de penaltykiller. Uiterst belangrijk, want Christian Panucci had namens de Azzurrini al de eerste penalty gemist. Italië blijft vervolgens zijn strafschoppen verzilveren, net als Spanje. Dan is het de beurt aan een zekere Raúl, later een wereldster bij Real Madrid, Schalke 04 en de nationale ploeg van Spanje. Hij loopt naar de bal, legt hem neer op de penaltystip en zet vier stappen terug.

De sluitpost van Italië hurkt, hij probeert te lezen waar zijn tegenstander de bal gaat schieten. Raúl neemt een vlotte aanloop en schiet met zijn normaal zo magistrale linkervoet de bal richting de linkeronderhoek. Precies de hoek die Pagotto kiest. De inzet is hard en de bal dreigt nog even onder het lichaam van de doelman te rollen, maar voor de doellijn heeft Pagotto de bal vervolgens klemvast. Italië is één strafschop verwijderd van de prestigieuze bokaal. Domenico Morfeo, speler van Atalanta, legt aan en stuurt de Spaanse doelman de verkeerde hoek in. Italië kroont zich voor de derde keer tot Europees kampioen.

De goede prestaties van Pagotto op de eindronde blijven niet onopgemerkt. Juventus en AC Milan strijden om de handtekening van de 22-jarige sluitpost en I Rossoneri komen als winnaars uit de strijd. Volgens Pagotto zelf lag toen de wereld aan zijn voeten, zo vertelde hij tegen La Gazzetta dello Sport: “Destijds was Buffon nog niet de doelman die hij zou worden. Ik kreeg de voorkeur en was op dat moment samen met Buffon voorbestemd om hét keeperstalent van Europa te worden.”

Verleidingen

Waar Buffon op het jeugd-EK van 1996 slechts een figurantenrol speelt en hij vervolgens decennialang een van de beste keepers van Europa zou zijn, begint Pagotto vanaf zijn overstap naar Milan aan een afdaling. Omdat de doelman plotselinge verleidingen niet kan weerstaan, omdat hij verkeerde beslissingen neemt en omdat hij de neerwaartse spiraal niet meer kan ontsnappen. Vrouwen en rijkdom, hij heeft het allebei. Maar hetgeen wat hij het meest nodig heeft, heeft hij niet: een familie die hem kan begeleiden, discipline en ervaring.

In de modestad voelt Pagotto zich totaal niet op zijn gemak. Waar hij bij Sampdoria een warm bad had gevonden, voelde Milaan als een koude regenplas. In hetzelfde interview met de Italiaanse krant vertelde hij hoe hij nog altijd spijt heeft van de overstap. “Mijn hart huilt nog steeds als ik terugdenk aan het moment dat ik Sampdoria verliet. In Milaan trof ik een koude stad, met een nog koudere voetbalclub aan.”

Bij de Rossoneri kwam Pagotto uiteindelijk tot elf optredens. Hij trok zo’n 450 kilometer naar het zuiden om bij Perugia het plezier in het voetbal terug te vinden. Dat lukte gedeeltelijk. De sluitpost stabiliseerde in het veld en kwam tot 41 wedstrijden. In korte tijd komt hij daarna uit voor Empoli en Reggiana, voor hij terugkeert bij Perugia. Hier worden begin 2000 de problemen groter.

Pagotto wordt na een wedstrijd voor I Grifoni positief getest op doping en speelt een tijd lang geen competitief voetbal, als gevolg van een schorsing die hem door de Italiaanse bond wordt opgelegd. Niet alleen kan hij niet meer beoefenen wat hij het liefste doet, hij begint ook zijn vrienden in de kleedkamer te verliezen. Teamgenoten voelen zich belazerd door de doelman

Depressie

De neerwaartse spiraal die al sinds zijn komst in Lombardije bij Milaan werd ingezet, begint nu echt een dieptepunt te bereiken. De doelman valt in een depressie en woont met zijn moeder twee jaar in een hotel. “Er waren dagen dat ik mijn bed niet uitkwam. En de avonden dat ik er wel uitkwam was ik in de discotheek”, vertelt hij aan La Gazzetta dello Sport.

Nadat Pagotto hulp zoekt, lijkt hij weer enigszins aan de beterende hand te komen. In de vorm van derdeklasser Triestina heeft de doelman zelfs weer een werkgever, maar het opgebouwde verleden zorgt voor veel scepsis. Hij komt bij Triestina tot 62 duels en dwingt ook promotie af, maar het botert opnieuw niet. Het verleden haalt Pagotto in en de voorzitter van de club uit Triëst beschuldigt de sluitpost van matchfixing. Niet geheel onverwacht werden de keeper en club verlost van elkaar.

Pagotto maakt de overstap naar Arezzo, ook een derdedivisionist. Daar speelt hij 78 wedstrijden, maar de kick die het voetbal hem niet meer geeft, zoekt hij in cocaïne. De coke laat hem, naar eigen zeggen, voelen als een held, maar het zorgde er ook voor dat hij rondhangt met slecht gezelschap. Ondanks dat weet hij nog wel transfers naar Torino, waar hij nul wedstrijden keept, Grosseto en Crotone af te dwingen. Daar in Zuid-Italië, in de zool van de laars, wordt in 2007 zijn carrière noodgedwongen beëindigd.

De Italiaanse voetbalbond schorst de destijds 33-jarige doelman voor acht jaar wegens cocaïnemisbruik. Het zorgt er niet alleen voor dat hij geen voetballer is, maar ook dat hij zijn vaderland noodgedwongen moet verlaten. Het schandaal zorgt ervoor dat hij in Italië met de nek aangekeken wordt. Duitsland is zijn nieuwe bestemming. Nee, geen Bayern München of Borussia Dortmund, zoals hem dat ooit werd toegedicht, maar een pizzeria is zijn nieuwe werkgever. In Duitsland wordt de voormalig doelman niet gezien als ‘die keeper met een cocaïneverslaving’, maar gewoon als een pizzabakker in een wit schort.

Als we de carrières van Buffon en Pagotto naast elkaar leggen, valt op dat eerstgenoemde op zijn 41ste nog doelman is bij Juventus, terwijl Pagotto dan net zijn schorsing van acht jaar heeft uitgezeten. Een groter contrast is bijna niet denkbaar. Waar Pagotto blijft steken op 124 officiële wedstrijden, speelt Buffon er in zijn loopbaan 1147.

Na een periode van rust in Duitsland keert hij toch terug naar Italië. Tegenwoordig is de vijftigjarige Pagotto werkzaam als keeperstrainer bij Serie C-ploeg Avellino.