‘De club dacht: als we nou weer een tweeling halen, dan...'

Voetbalminnend Nederland krijgt vaak hetzelfde menu voorgeschoteld: ‘de grote drie’ en respectievelijke bijgerechten. Daarom neemt Voetbalzone dit seizoen een Kijkje in de Keuken Kampioen Divisie. Met behulp van de archieven en een zorgvuldig geselecteerde clubexpert zetten we de minder belichte Nederlandse clubs in de spotlight. Deze editie biedt een kijkje in de keuken van TOP Oss, de club die één keer kampioen werd, alleen niet van de divisie waar het op hoopte.

Door Kevin van Buuren en Labib Bitchou

De voetbalclub uit het bescheiden Oss is een eind gekomen. In 1991 kwam Raymond Koopman bij de vereniging. De doelman is dan de eerste contractspeler van de kersverse profclub in het Nederlandse voetbal. Tenminste als je de eerste poging om toe te treden tot de professionele nationale tak vergeet, wat nogal eens gedaan wordt. In 1955/56 doet Tot Ons Plezier – 26 jaar eerder opgericht als Klein Maar Dapper – mee in de Eerste Klasse C, een regionale voorloper van de eerste divisie. Aangezien het op de voorlaatste plek eindigt, en niet in de top vier, krijgt de club geen kans om toe te treden tot de nieuwe eerste divisie. In plaats daarvan begint het in de tweede.

Een tweede poging
Na een nieuwe degradatie in het volgende jaar keert TOP terug naar het amateurniveau, om in 1991 een nieuwe gooi naar de Nederlandse top te doen. “Het begon hier met een klein tribunetje, en een klein wit kleedkamertje”, memoreert Koopman de tijd dat zowel zijn professionele bestaan als dat van de club in de kinderschoenen stond. “Het waren nog die ouderwetse graswallen waar de mensen op stonden. Het eerste amateurteam ging mee naar het betaald voetbal, aangevuld met wat jongens. Chris van den Dungen, Berry Arends, Thijs Waterink. Die hadden wat ervaring in het betaald voetbal… en ik dan. Zo is het gaan groeien.”

Terug in de eerste divisie van Nederland verliest TOP zijn eerste wedstrijd: 3-1 tegen sc Heerenveen. Het is een voorbode voor het seizoen, waarin de club uit Oss als negentiende eindigt. Desondanks deert het niet. TOP is terug, is de strekking van het jaar. Het seizoen erna verloopt dan weer wonderbaarlijk goed: een zesde plek. Die start is dan weer een voorbode voor Koopmans tien jaar bij de club. “Het was vallen en opstaan. Hele goede jaren, met veel goede spelers die werden weggekocht. Dan zakte het weer even in.”

Bekende namen
In 1994 wordt de clubnaam aangevuld met de stadsnaam, waarna het TOP Oss heet. Als een afzender achter de tedere boodschap waarom de vereniging bestaat: Tot Ons Plezier, Oss. Intussen staan er bekende personen voor de dug-out. In 1995 wordt Adrie Koster trainer, die later onder meer VVV-Venlo, RKC Waalwijk, Ajax en Willem II onder zijn hoede neemt. “Hem zal ik me altijd herinneren, want hij had een bijzonderheid. Dan kwam hij de kleedkamer binnen en zei hij: ‘Jongens, we blijven nog even binnen.’ ‘Waarom dan trainer?’ Dan zei hij: ‘Nou, kijk maar naar mijn haar.’ Dat haar van ‘m stond recht overeind, het was statisch als wat”, vertelt de oud-doelman lachend. “‘Er komt onweer’, zei hij dan. En een minuut later brak het los. Hij was een wandelend weerstation. Terwijl hij vrij sluik haar had, dus het was bijzonder dat het zo omhoog kon staan.”

Ook Kosters opvolger Lex Schoenmaker kan op lovende kritieken rekenen van Koopmans. De voormalig spits van onder meer ADO Den Haag en Feyenoord heeft vanaf 1997/98 twee seizoenen de leiding in Oss. “De beste die ik ooit gehad heb. Duidelijk, een goede visie, ook een behoorlijke voetballer geweest. Hij was ook een vaderfiguur voor de groep. Voor hem zouden we dwars door de ruit zijn gelopen.” De Hagenaar wordt in zijn eerste jaar zevende met de club, maar het jaar erop wordt dat een veertiende plek. Vlak daarna volgt een absoluut dieptepunt met de trainer in de hoofdrol.

“Het jaar dat hij ontslagen werd… We hadden ervoor een fantastisch elftal, dat werd helemaal leeggehaald. En dan moet je met een gebrekkige selectie aan de slag.” Na een slechte seizoenstart wordt Schoenmaker op non-actief gezet. “Dat de trainer daar de dupe van wordt… Zo werkt het in de voetballerij, maar het was zo onterecht. Dat is een zwarte bladzijde; ook de rest van het seizoen was dramatisch.” De spelersgroep overwoog nog om de heersende onvrede te laten blijken met rigoureuze maatregelen. “Als aanvoerder voelde ik mij absoluut schuldig. We hebben nog overwogen om stoer te gaan staken. We waren het er totaal niet mee eens. We hadden eerst de broertjes Cornelisse (Yuri en Tim, red.). Hele goede voetballers. Toen dacht de club: als we nou weer een tweeling halen, zullen die wel hetzelfde zijn, maar die waren vier klassen minder. Dat is voor een trainer niet op te vangen. Dan is voetbal een heel vervelend spelletje”, treurt Koopman nog na.

Het kampioenschap
In 2001 stopt de doelman bij Oss, waarna hij als supporter getuige is van de ‘gouden jaren’ onder Hans de Koning. De oud-doelman van onder meer AZ, Top Oss en FC Volendam heeft van 2005 tot 2010 de leiding. Driemaal haalt hij de nacompetitie, al promoveert de club niet. “Toen hadden ze een heel goed elftal. Alles klopte. Goede spelers.” Desondanks eindigt het tijdperk De Koning in mineur. FC Oss, zoals de club op dat moment heet, degradeert naar de Topklasse. De naamsverandering duurt van 2009 tot 2018, omdat de BVO wordt losgekoppeld van de jeugdafdeling, die samengaat met de jeugdsectie van NEC.

“Het was bizar dat ze eruit gingen. In mijn tijd kon je niet degraderen - en tegenwoordig ook niet meer. Je kon altijd volle bak spelen”, vertelt Koopman. “Met het degraderen werd het wat meer berekend. Voor een club is het niet fijn, maar gelukkig dat ze meteen terugkwamen”, doelt hij op het directe kampioenschap in de Topklasse. “Oss hoort gewoon hier.” Vanaf dan is Oss weer een stabiele club in de eerste divisie en beleeft het in 2019 een van de beste jaren ooit. Met een evenaring van de hoogste klassering (zesde) en de meeste overwinningen ooit (achttien) gaat het de geschiedenisboeken in. Toch blijft het eeuwige verhaal van Top Oss voortleven: het promoveert niet naar de Eredivisie.

Dit seizoen heeft TOP Oss het zwaar. Onder trainer Ruud Brood bezet het de laatste plek in de Keuken Kampioen Divisie. “Ik gun ze een goede spits, want ze scoren niet zo veel. Ook hebben ze veel blessures, dus als iedereen fit is gaat het vanzelf weer lopen. Aan de keeper ligt het in ieder geval niet, die zijn hier altijd goed geweest”, zegt Koopman met een knipoog. Alhoewel het sportief niet altijd meezit in Oss, blijft de club in zijn hart. “Het is hier een warm bad. Ik kom uit het Westen, waar alles moet. Hier is het gemoedelijker. Ik zeg gechargeerd: sportief moet je hier met een korrel zout nemen. Het gaat lang niet altijd goed, maar hoe je hier als mens wordt behandeld… het is heel fijn dat dat naast het voetbal ook kan”, aldus de man die een tribune naar hem vernoemd kreeg. “Bovendien, ik wil af en toe ook komen kijken of dat bordje er nog hangt”, besluit hij lachend.