Borussia Dortmund en Malen ploeterend richting PSV: ‘Traag en niet vloeiend’

PSV moet Borussia Dortmund zien te verslaan om de kwartfinale in de Champions League te bereiken. BVB overleefde een loodzware poule met Paris Saint-Germain, AC Milan en Newcastle United, waardoor de Eindhovenaren gewaarschuwd zijn voor de kracht van de Duitsers. In aanloop naar het tweeluik in de achtste finale van het miljardenbal in het voorjaar van 2024 praat Voetbalzone met Jochen Tittmar, die het Duitse voetbal op de voet volgt voor onder meer GOAL.

Door Rian Rosendaal

Tittmar vat de eerste seizoenshelft van Dortmund in een woord samen: wisselvallig. "Zelfs met wisselende opstellingen blijft dit elftal een mysterie waar eigenlijk geen goede uitleg voor is. Ook de technische leiding kan vaak geen woorden vinden voor de vele schommelingen in de prestaties. Het woord 'onverklaarbaar' komt steeds weer terug. Ook dit jaar zijn ze verre van consistent en stabiel en is de verdediging regelmatig een bron van zorg. Dortmund heeft in de Bundesliga al 25 doelpunten geïncasseerd (in 16 duels, red.), meer dan in de afgelopen 16 jaar het geval is geweest."

De wisselvalligheid zorgt voor enige verbazing bij Tittmar, die juist heel veel kwaliteit ziet rondlopen in Dortmund, met name in de voorste linie. "De individuele kwaliteiten van de spelers tillen dit elftal normaal gesproken naar een hoger niveau. Donyell Malen, Karim Adeyemi en Jamie Bynoe-Gittens zijn hele snelle vleugelaanvallers. Nicolas Füllkrug vindt steeds beter zijn draai en maakt de laatste tijd indruk als aanspeelpunt. In de laatste vijf, zes duels was hij steeds bij doelpunten betrokken." Füllkrug staat inmiddels op vijf goals in de Bundesliga, net zoveel overigens als Malen.

Ondanks de aanvallende kwaliteiten is Dortmund als nummer vijf voorlopig niet meer dan subtopper in de Bundesliga. Het eerste kampioenschap sinds 2012 is verder weg dan ooit. "Dit team heeft niet echt een strikt idee van hoe er gespeeld moet worden", verklaart de Dortmund-watcher het grote verschil met afgelopen seizoen, toen BVB op een haar na de landstitel misliep. "Misschien komt de boodschap van de technische staf wel niet goed over. Het is eerder heroïsch voetbal, Heldenfussball zoals we hier in Duitsland zeggen. Gebaseerd op goede ideeën van de individuele spelers."

"De meest consistente spelers zijn Julian Brandt, die op het middenveld heel veel inititief neemt en vaak gevaarlijk voor het doel van de tegenstander opduikt, en doelman Gregor Kobel, die uitstekende reddingen verricht", weet Tittmar toch twee lichtpuntjes te benoemen bij de aanstaande Europese opponent van PSV. "Zonder hem zou Dortmund er echt veel slechter voor staan. Kobel verricht regelmatig sensationele reddingen en is momenteel met afstand de beste speler van het elftal."

Good old Hummels
Tittmar is tevens onder de indruk van de inmiddels 35-jarige Mats Hummels. "Hij is beter dan Niklas Süle en Nico Schlotterbeck samen, maar hij heeft dit seizoen al wel een paar fouten gemaakt. Maar de goede wedstrijden, zoals uit tegen AC Milan, waarin hij buitengewoon goed was, voeren de boventoon." Mede dankzij een uitblinkende Hummels won Dortmund in november met 1-3 in het San Siro. "Brandt was lange tijd degene die structuur probeerde aan te brengen en gevaarlijk was voor het doel, maar dit is de laatste tijd wel minder geworden. En Malen was aan het begin van dit seizoen de topscorer. Zonder zijn goals zou de toch al hobbelige start nog erger zijn geweest."

De Duitse voetbalvolger zoomt daarna in op enkele miljoenenaankopen van afgelopen zomer. Spelers die hun stempel nog niet op dit Dortmund hebben kunnen drukken. "Lukas Nmecha werd voor 30 miljoen euro gekocht (van VfL Wolfsburg, red.), ook al had hij nog maar 50 Bundesliga-wedstrijden op zijn naam staan. Alleen Hummels werd in de clubhistorie voor meer geld (inclusief bonussen 38 miljoen euro, red.) gehaald. Nmecha is herhaaldelijk geblesseerd geweest en is opnieuw voor langere tijd afwezig. Hierdoor heeft hij nog bijna niets kunnen bijdragen aan het spel van Dortmund, al maakte hij wel de winnende goal uit tegen Newcastle United."

"Ramy Bensebaini is een andere aanwinst die de laatste tijd wat stabieler presteert", duidt Tittmar de aankoop die transfervrij overkwam van Borussia Mönchengladbach. "Maar hij heeft als linksback nog steeds geen doelpunt of assist achter zijn naam staan en in verdedigend opzicht is hij vaak erg zwak geweest." Emre Can heeft het Signal Iduna Park ook nog niet in vuur en vlam gezet. "Het was erg verrassend dat hij afgelopen zomer tot aanvoerder werd benoemd, terwijl hij een jaar eerder nog op de nominatie stond om verkocht te worden. Dankzij een sterke tweede seizoenshelft sleepte Can contractverlenging in de wacht. Maar sindsdien is hij echt uit vorm."

Haller
Tittmar schaart Sébastien Haller in hetzelfde rijtje als Can. "Hij was basisspeler in de eerste paar duels, maar zichtbaar ver verwijderd van zijn topvorm in de tweede seizoenshelft van afgelopen seizoen. Zijn aanwezigheid en fysieke kracht in de eerste helft van 2023 zorgden ervoor dat probleemgevallen Malen en Adeyemi helemaal opbloeiden." Vanaf de zomer is de situatie echter anders. "Het lichaam van Haller lijkt een pauze te hebben genomen na een intens jaar met onder meer kanker. Er kwamen berichten naar buiten dat zijn waarden soms miserabel waren en niet goed genoeg voor een competitieve atleet. Dit is echter een normaal verschijnsel na het volgen van chemotherapie. Eerst is er als het ware een toename van de prestaties, gevolgd door een flinke daling."

Haller heeft in de persoon van Füllkrug, vorig seizoen met 16 goals gedeeld topscorer in de Bundesliga, te maken met een geduchte concurrent. "Hij werd op de laatste dag van de transferperiode naar Dortmund gehaald, waardoor Haller steeds minder vaak speelde en de break kreeg die hij blijkbaar zo nodig had. Nu Füllkrug steeds beter gaat spelen, wordt Haller alleen nog maar als wissel gebruikt. En als hij al een keer speeltijd krijgt, heeft Haller nauwelijks impact. Trainer Edin Terzic sprak al de hoop uit dat hij fit blijft voor de Afrika Cup, een goed toernooi speelt en blessurevrij zal terugkeren bij Dortmund."

Malen
Tittmar ziet ook Malen soms hevig worstelen bij de Duitse Champions League-deelnemer. "Dit kun je van veel spelers zeggen, maar Malen is net zo'n mysterie als BVB zelf. Toen hij in 2021 arriveerde, schoot Malen lichamelijk echt tekort. Daarnaast leverden zijn dribbels helemaal niets op. Hij sloot zijn debuutseizoen redelijk af wat betreft goals en assists, maar het was ook weer niet bijzonder wat een speler die 30 miljoen euro kostte liet zien. Afgelopen seizoen was bijna nog erger: Malen maakte tot de winterstop geen enkel doelpunt in de Bundesliga of Champions League. Pas in de tweede seizoenshelft, toen de ploeg uit het niets briljant ging spelen en bijna elke wedstrijd won, scoorde Malen eindelijk een keer."

De ontwikkelingen buiten het veld hadden wellicht te maken met de opleving van Malen. "In die periode werd zijn eerste kind geboren. Malen zei ooit in een interview dat het sindsdien goed met hem ging", zo verduidelijkt Tittmar. "Met zijn goals en assists was hij lange tijd de beste aanvallende speler in de Bundesliga. De start van dit seizoen was ook succesvol. Malen ging eigenlijk verder waar hij vorig seizoen was gebleven en kwam tot vier treffers en twee assists in de eerste vijf officiële wedstrijden." Malen wist die topvorm helaas niet vast te houden.

"Daarna ging het bergafwaarts en bleven doelpunten uit", verzucht de kenner van de Bundesliga. "Malen kwam ook steeds vaker op de bank terecht, omdat Terzic meer vertrouwen lijkt te hebben in Bynoe-Gittens. Recentelijk gingen geruchten rond dat Malen erg gefrustreerd en ontevreden was en van club wilde veranderen. Hij heeft inmiddels ook een andere zaakwaarnemer." Er is echter hoop op betere tijden voor de voormalig PSV'er. "Tegen Augsburg (1-1, red.) maakte hij het enige doelpunt, hij is steeds gevaarlijk en echt de beste speler van Dortmund. Hij kreeg echter zoveel goede kansen dat Malen minimaal drie doelpunten had moeten maken."

Volgens Tittmar valt Malen ook buiten het veld niet echt op in Duitse voetbalkringen. "Hij heeft hier niet echt een bepaalde reputatie opgebouwd. Ik zou Malen willen omschrijven als zeer gereserveerd, hij trekt niet veel publieke aandacht. En natuurlijk wordt hij een beetje gezien als een van de vele spelers die Dortmund veel geld hebben gekost, maar niet echt constant presteren." Malen ligt nog tot medio 2026 vast in Dortmund. De 24-jarige aanvaller is bezig aan zijn derde seizoen in Duitsland. DAZN-journalist Orazio Accomando meldde eind november dat de Oranje-international mogelijk aankomende zomer vertrekt bij de geel-zwarten.

Terzic
Tittmar velt tot slot een oordeel over het functioneren van Terzic, die vanwege de wisselvallige resultaten steeds meer kritiek te verduren krijgt. "Qua puntengemiddelde is Terzic een van de beste coaches uit de geschiedenis van BVB. Toen hij bij Dortmund voor het eerst het roer overnam, na het ontslag van Lucien Favre eind 2020, loodste Terzic de ploeg op sensationele wijze naar de Champions League en werd tevens de DFB-Pokal veroverd. En afgelopen seizoen stond Terzic na een zeer goede tweede seizoenshelft op het punt om kampioen van Duitsland te worden."

"Hij slaagde er echter niet in om Dortmund op een herkenbare manier te laten spelen", stipt Tittmar een minpunt aan in de werkwijze van de pas 41-jarige trainer van de Duitse grootmacht. "In voorgaande jaren hadden ze Haaland en/of Bellingham, die uitblonken en echt de leiding namen. Dortmund heeft niet meer zo'n bovengemiddelde speler en alles lijkt nu veel trager te gaan. Het is allemaal niet vloeiend meer. De verdediging is nog steeds een zorgenkindje. Dortmund krijgt simpelweg te veel doelpunten tegen, mede door individuele fouten."

Volgens de journalist van GOAL kiest Terzic steeds vaker voor een behoudende manier van spelen, iets dat niet echt bij het moderne Dortmund past. "Terzic koos recentelijk tegen Bayer Leverkusen en in de beker tegen VfB Stuttgart voor een zeer defensieve speelstijl, puur gericht op de counter. Maar van dat plan kwam in beide wedstrijden niets terecht. En in de Bundesliga was Dortmund echt kansloos in de duels met Bayern München en opnieuw Stuttgart. Die optredens boden heel weinig hoop voor de toekomst." Het is dus echt afwachten welk Dortmund tegen PSV voor de dag komt in het nieuwe jaar.